Hidrosel – xayaların ətrafında seroz maye toplanması ilə səciyyələnən xəstəlikdir. Ən çox körpə və kiçik yaşlı oğlan uşaqlarında müşahidə olunur. Valideynlər adətən uşağın xaya nahiyəsində şişkinlik görür və narahat olurlar. Bu şişlik səhərlər azalır, axşamlar isə artırsa, hidroseldən şübhələnmək əsaslıdır.
🧠 Hidrosel nədir?
⚕️ Hidroselin səbəbləri
Hidrosel adətən doğuşdan olan (qazanılmamış) və sonradan qazanılmış olmaqla iki növə ayrılır:
- Doğuşdan hidrosel: Dölün inkişafı zamanı qarın boşluğu ilə xaya arası kanalın bağlanmaması ilə əlaqədardır. Nəticədə mayenin bir hissəsi xaya ətrafına keçir.
- Qazanılmış hidrosel: Əksər hallarda infeksiya, travma, qasıq yırtığı və ya əməliyyatlardan sonra yaranır.
👶 Əlamətləri
- Xaya nahiyəsində şişlik və asimetriya
- Bəzən şəffaf görünüş (transillüminasiya testi müsbət çıxır)
- Ağrısız, toxunanda yumşaq şişlik
- Gündüz-axşam ölçü dəyişkənliyi
Əgər şişlik ağrılı olarsa, qızartı və qızdırma ilə müşahidə olunarsa, bu artıq digər xəstəlik məsələn epididimit və ya qasıq yırtığının əlaməti ola bilər.
🧬 Diaqnostika
Diaqnoz əsasən fiziki müayinə ilə qoyulur. Bəzən də USM (Ultrason Müayinəsi) ilə maye miqdarı və xayanın daxili quruluşu qiymətləndirilir.
🩹 Müalicə
👶 Yeni doğulmuş uşaqlarda hidrosel hallarının əksəriyyəti ilk 12–18 ay ərzində öz-özünə sorula bilir. Bu müddətdə uşağın mütəmadi müayinəsi tövsiyə olunur.
Əgər hidrosel 2 yaşdan sonra davam edərsə, artarsa və ya qasıq yırtığı ilə birlikdə müşahidə olunarsa, cərrahi müalicə (hidroselektomiya) tətbiq edilir. Əməliyyat sadə və tez bərpa olunan prosedurdur, uşaq bir neçə gün içərisində adi həyatına qayıdır.
💬 Dr. Vüsal Cəfərov deyir:
“Valideynlərin ən böyük səhvi xayada olan şişkini göz altı etməkdir. Çünki hidrosel bəzən qasıq yırtığı ilə yanaşı görünür və bu da xayanın qan dövranına zərər verə bilər. Uşağın 1 yaşından sonra davam edən hidrosel mütləq uşaq uroloqu tərəfindən nəzarətdə olmalıdır.”
